آرشیو اردیبهشت ماه 1399

يكي ديگر از كليساهاي قديمي ايران كه در دوره ي صفويه ساخته شد، كليساي ارامنه شيراز به نام كليساي مريم مقدس است. اين كليسا در زمان شاه عباس دوم يعني حدود 355 سال قبل ساخته شد. كليساي مريم مقدس شيراز در محله ي قديمي سنگ سياه بنا شد. البته قبل ساخت اين كليسا ، يك كليساي كوچك در حد نياز ارامنه اي كه در آن محله زندگي مي كردند وجود داشت كه آن را تخريب كردند و كليساي مريم مقدس را به جاي آن ساختند. زيبايي اين كليسا اين است كه در نزديكي يك مسجد بنا شده است و صلح و دوستي دو مذهب را به نمايش مي گذارد.

اين كليسا در واقع به دست بازرگانان پرتغالي ساكن شيراز ساخته شده است و معماري آن به صورت 4 گوش و مكعبي است. وقتي از بيرون به اين كليسا نگاه مي كنيد اصلا شبيه به يك كليسا نيست.مگر اينكه چشمتان به صليب هاي كوچك روي درب كليسا بيفتد. ولي در داخل اين كليسا تمام المان هاي يك كيلسا را خواهيد ديد. اين كيلسا داراي يك گنيد نيز مي باشد درست زير گنبد اين كليسا يم نقاشي قديمي آويزان شده است كه نمونه ي مشابه اي از نقاشي شام آخر مي باشد. در سراسر اين كليسا تزئينات زيادي ديده مي شود كه شامل كتيبه هاي قديمي سنگس ، كاشيكاري، گچ بري هاي زيبا و همينطور نقاشي هاي متعدد قديمي است. بر روي سقف اين مجموعه نقاشي هاي زيادي بر وري چوب انجام شده است كه از ويژگي هاي بارز اين كليسا مي باشد.

در ورودي اين كليسا دو شمعدان بزرگ قرار گرفته است. پس از ورود به سالن اصلي نيمكت هاي گذاشته شده است كه همگي رو به محراب و به سمت نقاشي حضرت مسيح و صليبي چيده شده اند.  

در طول ساليان اين كليسا چندين بار مورد مرمت قرار گرفته است ولي در حال حاضر وضعيت اين كليسا بسيار وخيم است و نياز به مرمت اساسي دارد. البته نبودن مسيحيان و ارامنه در شهر شيراز هم دليلي ديگري شده است كه كمتر به اين كليسا رسيدگي شود. در حال حاضر تنها 32 مقر با اين دين در شيراز ساكن هستند.

كليساي مسروپ يكي از كليساهايي است كه چندين كليسا از آن در ايران دارد. دو نمونه ي كليساي مسروپ در رشت و مشهد ساخته شده است.

كليسا مسروپ اراك در سال 1914 در اراك ساخته شد. اين كليسا متعلق به پيروان پروتستان مي باشد و توسط كمك هاي مالي همين گروه در آن سالها ساخته شده است. اين كليسا در دهكده ارمني نشين ليليان ساخته شد.

اين بنا در زميني بزرگ ساخته شده است كه داراي مكان هاي متفاوتي در محوطه خود است. چهار ساختمان اين بنا شامل مدرسه ، تالار اجتماعات و كليسا و منزل كشيش مي باشد.

ساختمان اين كليسا به شكل مستطيل بوده و از شرق به غرب اين زمين كشيده شده است. داخل اين كليسا از سه بخش مردم نشين، محراب و دو اتاق در مجاورت محراب تشكيل شده است. اين كليسا داراي يك گنبد نيز مي باشد كه وزن آن توسط ستون هايي هشت ضلعي در وسط كليسا قرار گرفته است حمايت مي شود. كف محراب اين كليسا از ساير سطوح كليسا بالاتر است و داراي طاق ساده اي مي باشد. در داخل محراب با تصاوير عيسي مسيح ، صليب و مربم مقدس تزئين شده است. در داخل اين ينا براي استحكام هرچه بيشتر از تيرهاي چوبي در سقف استفاده شده است. داخل سقف اين كليسا از قوس هايي نيز استفاده شده است. نماي بيروني اين كليسا با آجرهاي سفالي پوشانده شده است . در چهارجهت بنا نيز هم براي تزئين هم براي گرفتن نور كافي در داخل كليسا پنجره هايي تعبيه شده است. اين كليسا داراي برج ناقوس نيز مي باشد كه در ورودي اين بنا تعبيه شده است. مصالح به كار رفته در اين كليسا خشت و گل ، ملات و چوب است.

در تالار اجتماعات اين كليسا فضايي براي غسل تعميد و روشن كردن شمع كه در ايين هاي مذهبي ارامنه اراك مرسوم است وجود دارد.

در داخل حياط اين كليسا يك صليب چليپايي نيز نصب شده است كه نمادي براي بزرگداشت شهداي ارامنه در طول دوران جنگ ايران و عراق مي باشد.

در بالاي ورودي اين كليسا كتيبه اي نصب شده است كه در آن به خط ارمني نوشته است: "كليساي مسروپ مقدس در زمان خود و با همياري ارامنه كزاز ،كمره هفت جامپلق و بور به سال 1914 ميلادي ساخته شده است"

در گذشته در رشت تعداد زيادي از ارامنه زندگي مي كردند. هر جا هم كه ديني وجود داشته باشد عبادتگاهي براي ان دين وجود دارد. كليساي مسروپ رشت هم به همين دليل احداث شد. اين كليسا در گذشته به نام كليساي مريم مقدس شناخته مي شد. در سال 1860 جمعيت زيادي از ارامنه به شهر رشت مهاجرت كردند و به دستور پيشرو مسيحي خود اين كليسا را بنا كردند.

اين كليسا در كنار بازار ماهي فروشان احداث شده بود. كه پس از چندي سال اين كليسا آتش گرفت و بهش خيلي زيادي از اين كليسا نابود شد. ابتدا تصميم بر آن شد تا كليسا را مرمت كنند ولي آسيب به قدري زياد بود كه بازسازي بنا غيرممكن به نظر مي رسبد. بعد تصميم بر آن شد كه كليسا را به طور موقت به مدرسه ي كودكان مسيحي به نام آهور دانانيان كه در همان شهر رشت بود منتقل كنند. بعد از گذشت حدود شش سال اين كليسا در كنار همان مدرسه به صورت دائمي دوباره ساخته شد و اسم مسروپ  براي ان انتخاب شد.

كليساي مسروپ جديد را به سبك رومي كاتوليك ساختند. اين كليسا داريا اتاق هاي زياد و مختلفي با كاربري هاي متفاوت است و بر روي اكثر ديوار ها مانند ديگر كليساها نقاشي هاي مذهبي زيادي ديده مي شود. حضرت مسيح، مريم و پاپ هاي مختلف از دوره هاي مختلف بر روي اين ديوارها نقش بسته اند. در اين كليسا كلاس هاي آموزشي براي مسيحيان برگزار مي شد كه حالا به دليل كم شدن افراد مسيحي در اين شهر اين كلاس ها ديگر برگزار نمي شود. كتابخانه اين كليسا مانند ديگر كليسا كتابخانه ي بزرگ و جامعي است و ديدن آن خالي از لطق نيست. در اين كتابخانه نسخه هاي دستي چندين كتاب تاريخي را مي توانيد ببينيد. در اين كليسا نمايشگاه دائمي از آثار قديمي و هدايايي كه به اين كليسا اهدا شده است نيز برقرار است كه بازدي  از آن مي تواند جالب باشد.

در مشهد كيلسايي وجود دارد به نام كليساي مسروپ . اين كليسا يكي از كليساهاي قديمي ارامنه است كه شايد خيلي از مشهدي ها هم از وجود آن خبر نداشته باشند. اين كليسا حدود 80 سال پيش خيابان 10 دي مشهد افتتاح شد.

جالب است بدانيد كه در مسهد 3 كليسا وجود دارد كه كليساي مسروپ مقدس براي ارامنه مي باشد و دو كليساي ديگر اكنون فعاليتي ندارند و اطلاعات درستي از انها در دست نيست. البته الان تعداد خانواده هاي ارامنه اي كه در مشه زندگي مي كنند بسيار كم و در حدود چهار خانواده است كه در گذشته حدود 110 خانواده ارامنه در مشهد ميزيسته اند. به همين دليل كليساي مسروپ هم فعاليت مداومي ندارد و اگر مسافران درخواست حضور در اين كليسا را داشته باشند با هماهنگي سرپرست كليسا درب هاي كليسا را باز كرده و فعاليت هاي عبادتي خود را انجام ميدهند.

اين كليسا در حال حاضر در حال تعميرات و بازسازي است و محوطه ي داخل كليسا و بام ان در دست تعمير است. سرپرستي اين كليسا تا چندين سال قبل به دست الفردهاوان بوده است كه حال در نبود وي يك ايراني مسلمان امور كليسا را انجام ميدهد.

مثل باقي كليسا ها در اين كليسا هم ناقوسي نصب شده است كه به واسطه ي ان اعلام فعاليت كليسا را انجام ميدهند. بر روي درب ورودي كليساي مسروپ مقدس هم اين ناقوس نصب شده است و روي ان مطالب ارمني حك شده است. اين كليسا داراي ديوار هاي اجري قديمي است و دو گنبد مخروطي شكل هم در خود دارد. روي هر دو اين گنبدها صليبي نصب شده است. زير بناي اين بنا حدود 300 متر است و شكل هندسي اين كليسا به شكل ذوزنقه است. در ورودي اين اين كليسا هم كتيبه اي نصب شده است كه تاريخ تاسيس كليسا بر روي آن ذكر شده است.

براي ورود به صحن داخلي اين كليسا بايد از دو درب چوبي با نقش صليب عبور كنيد و وارد سالن اصلي شويد. پس از وارد شدن توجه شما به يك لوستر بزرگ جلب مي شود كه از سقف محراب آويزان است. تابلو هاي زيادي از حضرت عيسي و حضزت مريم نيز در اين كليسا نصب شده است. به دليل امنيت بيشتر در اين كليسا تمام اشيا قديمي و كتاب هاي تاريخي اين كليسا را به موزه هاي مهم مثل موزه ي تهران برده اند. مثل كتاب سنگي اين كليسا كه قدمتي 170 ساله داشته است.

اين كليسا در حياط خود داراي يك زيرزمين بزرگ است و داراي يك كتابخانه ي قديمي نيز مي باشد. اين كتابخانه قدمتي 100 ساله دارد متاسفانه بر اثر نبود رسيدگي هاي درست اسن كتاب ها رو به نابودي مي باشد.